Rasa środkowoeuropejska

Pszczoły rasy środkowoeuropejskiej

Pszczoła środkowoeuropejska (podgatunek pszczoły miodnej Apis mellifera mellifera) od tysięcy lat zasiedlała cały północny pas Europy poprzez Niemcy, Skandynawię, Polskę i Rosję aż po Ural, dając początek wielu lokalnym populacjom.

Pierwotnie występowała na obszarze całej Polski z wyjątkiem Pogórza. Napływ pszczół z importu w ciągu ostatnich 40 lat spowodował zmieszańcowanie pogłowia i wypieranie pszczół miejscowych dających niższą produkcję miodu, ale odznaczających się wybitnymi walorami zimotrwałości, odpornością na niekorzystne warunki środowiskowe oraz bardzo dobrym wykorzystaniem różnorodnych pożytków.

Pszczoły rasy środkowoeuropejskiej charakteryzują się następującymi cechami:

  • ubarwienie oskórka ciemne, z brunatnym lub szarym owłosieniem, bez wyraźnych pierścieni owłosienia,
  • stosunkowo krótki języczek,
  • pszczoły ruchliwe na plastrze, w czasie przeglądu gniazda robotnice zbiegają szybko w dół ramki i zwieszają się tworząc charakterystyczne „grona”,
  • zapasy miodu zasklepiają pozostawiając warstwę powietrza pomiędzy miodem a zasklepem, co powoduje „biały” wygląd zasklepu,
  • doskonale dostosowują rozwój wiosenny do kaprysów pogody, są odporne na niekorzystne warunki długiej zimowoli i chłodnego przedwiośnia, są dostosowane do lotów nawet w dni pochmurne i przy niskich temperaturach; jesienią silnie kitują gniazda, do zimowoli wchodzą silne, przez co dobrze wykorzystują pożytki wczesne,
  • posiadają silny instynkt obronny.

W warunkach Polski bardzo istotne z punktu widzenia właściciela pasieki jest dostosowanie tych pszczół do różnych warunków zimowoli, szczególnie do zimowoli trwających długo i przebiegających w surowych warunkach, a także do zmiennych warunków termicznych podczas jej trwania oraz dostosowanie rozwoju wiosennego do warunków klimatyczno – pożytkowych. Ostatnie lata pokazały, że wahania długości trwania zimowoli mogą dochodzić nawet do trzech miesięcy.

Pszczelarze zaczęli poszukiwać pszczół odpornych, zdolnych do utrzymania dobrej kondycji w tak zmiennym środowisku. W krzyżowaniu towarowym pszczoły środkowoeuropejskie poprawiają u mieszańców żywotność i elastyczność środowiskową, przez co zwiększają ich potencjał produkcyjny. Linie te jako komponenty krzyżowania oraz w czystym chowie są niezastąpione na terenach, gdzie panują trudne warunki klimatyczno-pożytkowe.

Dwie linie tej rasy: Augustowska i Kampinoska zostały zachowane w swojej pierwotnej formie w rejonach naturalnego występowania (Puszcza Augustowska i Kampinoski Park Narodowy), a dwie następne Północna i Asta zostały udoskonalone przy zachowaniu najcenniejszych cech pszczół rodzimych.