Konie huculskie - charakterystyka rasy

Pierwsza pisemna o nich wzmianka, zamieszczona przez K. Drohostajskiego w „Hippice”, pochodzi z 1603 r. Autor opisuje je jako (…) doskonałe konie górskie, wspaniale sprawdzające się w najtrudniejszych warunkach (…).

Hucuły, niewielkie, prymitywne konie górskie są jedną z najstarszych polskich ras o skonsolidowanym genotypie. Wytworzone zostały one na terenie Bukowiny oraz Karpat Wschodnich tzw. Karpat Lesistych, w górnym biegu Czeremoszu, Prutu, Putilli, Mołdawy, Suszawy i Tissy. Nazwę swą rasa zawdzięcza góralom ruskim – Hucułom, dla których konie odgrywały zasadniczą rolę w życiu codziennym. Najprawdopodobniej, gdyż do dnia dzisiejszego nie wiadomo dokładnie jakie jest pochodzenie rasy koni huculskich, są one potomkami różnych typów arabskich, tureckich, koni Przewalskiego, a także koni z krwią norycką. Natomiast pewnym jest, że rasa ta kształtowała się głównie pod wpływem środowiska:ostrego klimatu górskiego, niedoborów paszy i bardzo prymitywnych warunków bytowania. Przebywanie w surowych warunkach górskich, stale pod gołym niebem, ciągły ruch w terenach górzystych oraz dalekie marsze pod ciężkimi jukami – wszystko to hartowało konie przez całe pokolenia i ukształtowało w nich zdrowie, odporność, niewybredność i wielką żywotność. Stąd też wynika ogromna potrzeba zachowania tej rasy wraz z jej szczególnymi właściwościami ukształtowanymi przez naturę. W oparciu o analizę obecnie hodowanego w Polsce pogłowia koni huculskich został opracowany wzorzec rasy konia huculskiego. Głowa dość ciężka o różnym profilu, szerokim czole, ale sucha, szyja średnio długa, raczej gruba, nigdy nie osadzona wysoko, tułów silny, długi, szeroki, o długich i wyjątkowo dobrze wysklepionych żebrach, kłąb niewysoki, ale wyraźnie zarysowany i dobrze umięśniony. Grzbiet długi, prosty lub nieco wklęsły, ale mocny, lędźwie dość długie, szerokie i mocne, zad zaokrąglony lub nieco ścięty, bardzo mocny, często przebudowany. Pierś szeroka, łopatka często ustawiona stromo, kończyny przednie kościste bardzo mocne, o dobrze wykształconych nadgarstkach. Stawy skokowe szerokie i mocne, sprawiające przez to wrażenie dużych, często występująca szablastość kończyn tylnych, kopyta niewielkie o bardzo twardym i elastycznym rogu. Uzębienie mocne, wolno ścierające się. Zarówno ogiery jak i klacze odznaczają się mocną i jędrną konstytucją, żywym temperamentem i łagodnym usposobieniem. Umaszczenie przeważnie gniade i myszate – w różnych odcieniach, srokate, rzadziej kare lub bułane. U koni gniadych, myszatych i bułanych pożądana jest ciemna pręga ciągnąca się przez grzbiet oraz pręgowanie na łopatkach i nogach, natomiast niepożądane są odmiany. Ruch koni tej rasy, w stępie i kłusie, winien charakteryzować się dużą dynamiką, umiarkowaną posuwistością i prawidłową kadencją. Pewne skrócenie chodów wynikające z budowy anatomicznej i warunków użytkowania, nie jest traktowane jako wada.

Obecnie rasa głównie utrzymywana jest w południowej części Polski.

Wzorzec biometryczny koni huculskich (osobniki dorosłe):

• wysokość w kłębie – ogiery od 135 do 145 cm, klacze od 132 do 143 cm (mierzona laską);
• obwód klatki piersiowej – większy o co najmniej 30 cm od wysokości w kłębie, zarówno dla ogierów jak i klaczy;
• obwód nadpęcia przedniego – ogiery od 17 do 20 cm, klacze od 16 do19 cm;
• maść – wszystkie maści za wyjątkiem dereszowatej, albinotycznej, siwej i tarantowatej, natomiast kasztanowata w wyjątkowych wypadkach za zgodą podmiotu prowadzącego Księgę Stadną; pożądana jest pręga przez grzbiet i pręgowanie kończyn, natomiast odmiany są niepożądane.

Fot. I. Tomczyk-Wrona