Konie sokólskie - charakterystyka rasy
To regionalny typ koni zimnokrwistych. Na jego ukształtowanie miały bardzo duży wpływ warunki środowiskowe północno-wschodniej Polski, charakteryzujące się ostrym klimatem i słabszą jakością gleb w stosunku do innych regionów kraju. Materiał wyjściowy do wytworzenia koni w tym typie stanowiły prymitywne konie włościańskie, zwane mierzynami. Choć drobne, odznaczały się dużą siłą i wytrzymałością na zimno i głód oraz lepszym przystosowaniem do pracy w zaprzęgu niż pod siodłem. Z powodu niewielkiej masy nie mogły być wykorzystywane do transportu lub cięższych prac polowych. co wpłynęło na poszukiwanie przez rolników koni o większej masie i roślejszych w typie – zimnokrwistych. Konsekwentna i planowa praca hodowlana oraz racjonalne żywienie i pielęgnacja pozwoliły uzyskać swoistą populację koni zimnokrwistych, charakteryzującą się specyficznymi cechami. Na ukształtowanie typu koni sokólskich bardzo duży wpływ miały warunki środowiskowe, w jakich zostały one wyhodowane. Wielopokoleniowe zamiłowanie hodowców w rejonie Podlasia pozwoliło na wytworzenie koni będących kulturowym dziedzictwem tego regionu Polski. Współczesne konie sokólskie reprezentują pożądany typ, który charakteryzuje się znaczną suchością tkanek, łagodnym temperamentem, wytrzymałością i przydatnością do wykonywania różnych prac zaprzęgowych lub nawet wierzchowych. Chroniona populacja powinna charakteryzować się ściśle określonym wzorcem konia zimnokrwistego o wszechstronnej użytkowości (zaprzęgowej i roboczej). Właściwy koń zimnokrwisty w typie sokólskim odznacza się prawidłową, harmonijną budową, typowym dla rasy kalibrem i bardziej suchą niż u innych koni zimnokrwistych konstytucją. Jest to koń typu pospieszno-roboczego przeznaczony do pracy w zaprzęgu oraz do lekkich prac polowych i transportowych o konstytucji oddechowo-mięśniowej, o wydajnym ruchu w stępie i kłusie. W tym typie należy zachować i utrwalić: wczesność dojrzewania, szybki wzrost i rozwój, niewybredność i dobre wykorzystanie paszy, długowieczność, płodność, zdrowie i przystosowanie do środowiska.
Teren występowania rasy to okolice Podlasia.
Wymiary pożądane w wieku około trzech lat:
- Klacze w wieku 3 lat: wysokość w kłębie 150-162 cm, obwód klatki piersiowej powyżej 200 cm, obwód nadpęcia 23-26 cm,
- Ogiery wpisywane do księgi w wieku od 27-36 miesięcy: wysokość w kłębie 155-165 cm, obwód klatki piersiowej powyżej 200 cm, obwód nadpęcia 25-27 cm.
Fot. A. Janowska
Fot. A. Janowska
Liczebność
Liczba ogierów i klaczy sokólskich uczestniczących w programach w latach 2008 - 2023
|
2008 | 2009 |
2010 | 2011 |
2012 | 2013 |
2014 | 2015 |
2016 | 2017 |
2018 | 2019 |
2020 | 2021 |
2022 | 2023 |
L. klaczy zakwalifikowanych | 339 | 383 | 601 | 678 | 873 | 913 | 1017 | 1112 | 1194 | 1228 | 1229 | 1275 | 1359 | 1458 | 1583 | 1468 |
L. stad | 134 | 132 | 197 | 229 | 261 | 251 | 261 | 263 | 263 | 257 | 254 | 255 | 263 | 278 | 295 | 274 |
Śr. kl/stado | 2,53 | 2,90 | 3,05 | 2,96 | 3,34 | 3,64 | 3,90 | 4,23 | 4,54 | 4,78 | 4,84 | 5,00 | 5,17 | 5,24 | 5,37 | 5,36 |
Dopuszczone og. sok. | 751 | 763 | 664 | 597 | 600 | 261 | 323 | 349 | 350 | 385 (290)* | 425 (289)* | 484 (346*) | 527 (335*) | 369* | 397* | 399* |
Og. sok. użyte | 91 | 145 | 177 | 195 | 221 | 204 | 218 | 234 | 235 | 243 | 255 | 256 | 281 | 240 | 268 | |
Śr. kl/og (1./4.) | 0,45 | 0,50 | 0,91 | 1,14 | 1,46 | 3,50 | 3,15 | 3,19 | 3,41 | 3,19 | 2,89 | 2,63 | 2,58 | 3,95 | 3,99 | |
L. klaczy-matek | 127 | 258 | 371 | 520 | 646 | 768 | 838 | 949 | 996 | 1046 | 1061 | 1145 | 1199 | 1233 | 1310 | |
L. źrebiąt | 127 | 264 | 374 | 522 | 647 | 773 | 840 | 956 | 1003 | 1066 | 1070 | 1150 | 1200 | 1240 | 1319 | |
* ogiery żyjące
Liczba klaczy sokólskich w poszczególnych województwach (2023)
Województwo |
l. klaczy |
podlaskie | 682 |
lubelskie | 427 |
mazowieckie | 92 |
podkarpackie | 86 |
małopolskie | 81 |
warmińsko-mazurskie | 56 |
opolskie | 17 |
łódzkie | 14 |
świętokrzyskie | 13 |
Zmiany podstawowych wymiarów klaczy sokólskich w latach 2008-2023
| 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
Średnia wysokość w kłębie | 155,9 | 156,0 | 156,3 | 156,7 | 156,8 | 157,0 | 157,0 | 157,2 | 157,3 | 157,3 | 157,4 | 157,3 | 157,2 | 157,1 | 157,1 | 157,1 |
---|
Średni obwód nadpęcia | 25,3 | 25,1 | 25,0 | 25,0 | 25,0 | 25,0 | 24,9 | 24,7 | 24,9 | 25,0 | 24,9 | 24,9 | 24,7 | 24,6 | 24,6 | 24,6 |
---|